Piyasalarda “Trump” etkisi… Ekonomist Abdulkadir Develi CNN TÜRK’te değerlendirdi
Ekonomist Abdulkadir Develi’nin değerlendirmeleri şöyle:
Trump kazanmaya daha yakın ve piyasalar da bunu fiyatlamaya başladı aynı zamanda. Yeni bir kavram var ‘Trump ticareti’ diye. Peki, bu neyi kapsıyor? Bu yüksek tarifeleri, gümrük vergilerini kapsıyor. Bu ABD içindeki yatırımları destekleyen yeni bir yapıyı aynı zamanda destekliyor. Diğer taraftan enflasyonu aynı zamanda ticaret savaşları ile beraber, gümrüklerle beraber artmasının, işte enflasyonu tekrar bu noktada artırabileceği ve bundan dolayı yüksek faizlerin söz konusu olduğu güçlü bir ABD dolarını, doların güçlenmesi anlamına geliyor. Yine bu ticari bariyerlerine küresel ölçekte artmasından dolayı yine aynı zamanda altına olan talebin artacağı ve altının yükselişini bu noktada destekliyor.
Diğer taraftan ise kripto varlıklara dair düzenlemeleri. Trump’ın söylemleri son derece açık ve net. Trump kriptoya dair 3 yıl öncesine kadar hiç heyecanlı değildi. Hatta ABD dolarına karşı bir aldatmaca olarak görüyordu kripto varlıkları. Geçtiğimiz aylarda kendisi bizzat kripto varlık düzenlemesi bir platformu oluşturdu. ABD’nin bu noktada kriptolarda bir öncü ülke, merkez ülke olacağını, bu modası geçmiş bankacılık sistemine alternatif olarak kripto varlıkların düzenlenmesi, desteklenmesine dair açıklamalar yaptı. Dolayısıyla şu anda piyasalar bunu ciddi anlamda fiyatlandırmaya başladı.
Tabii aynı zamanda Trump’ın önceki dönemini hatırlıyoruz. Buradaki ticaret, savaşların küresel ekonomik aktivite üzerindeki olası etkileri de şu anda çoktan tartışılmaya başlandı bile. Mesela Avrupa Birliği bunu canlı olarak şu anda tartışıyor. İlave bir yüzde 10’luk vergi olursa Avrupa Birliği’ne, bu Avrupa Birliği büyümesini yüzde 1 oranında düşürecektir. Goldman Sachs’in bu noktada bir projeksiyonu var. 2028’e kadar bu 1,5’e kadar düşebilir. Bu da birçok sektörü olumsuz yönde etkileyebilir.
Diğer taraftan Meksika’ya ve Çin’e yönelik tarife uygulamalarının ne ölçüde kalacağı aynı zaman tartışılıyor. Çin’e yüzde 60’lık bir vergi koyma durumu söz konusu. Diğer taraftan Meksika’ya yüzde 200’lük bir vergi tarife koyma durumu söz konusu. Hatta bu tarifeleri Trump çok ciddi anlamda savunuyor. Şunu söylüyor; ‘Biz bu vergiler ile içeride federal açığı, bütçe açığını azaltacağız ve üretimi tekrar Amerika’ya çekeceğiz. Tekrar Amerikan şirketlerinin Amerika’da faaliyet göstermesini sağlayacak bir model olacağız.’ Güçlü ekonomi, güçlü maliye politikası, yatırımların ABD’de olduğu, doların güçlü olduğu bir durum söz konusu. Tabii bu dünyanın geri kalanını da etkiliyor. Trump’ın seçim zaferini veya seçimi kazanma ihtimalinin artması ile beraber dolar şu anda euro karşısında değer kazanmaya başladı. Dolar, yen karşısında değer kazanmaya başladı. Dolar gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı değer kazanmaya başladı. Çünkü söylemler ve politikalar şu an için ABD doların güçlenmesi yönünde.
