En düşük emekli maaşında ‘kök aylık’ oyunu
En düşük emekli aylığının 7 bin 500 liraya yükseltileceği duyuruldu ancak emekli temmuz ayı geldiğinde 7 bin 500 TL üzerinden değil, şu anki mevcut aylığı üzerinden zam alacak. Emeklilerin kök aylığının değişmediği bu düzenleme ile yalnızca 2 bin TL’lik Hazine desteği verilmiş olacak. İşte detaylar…
En düşük emekli aylığının 7 bin 500 TL’ye çıkarılacağının duyurulmasına ilişkin düzenleme dün Meclis’e geldi.
Ulaştığımız ek kanun teklifinin 11. maddesinde, “Yaşlılık/malullük/ölüm aylığı almakta olan emeklilerimize ve hak sahiplerine dosya bazında 5 bin 500 TL olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarının 7 bin 500 TL’ye yükseltilmesi amaçlanmıştır” ifadesi yer alıyor.
Sozcu.com.tr’ye bilgi veren bir sosyal güvenlik uzmanının aktardığına göre, bu düzenleme en düşük emekli aylığına yapılan bir zam değil, yalnızca 5 bin 500 TL aylık alan emeklilere 2 bin TL’lik Hazine desteği anlamına geliyor.
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik de aynı duruma dikkat çekerek, “Emeklilerin mevcut kök aylıkları değişmedi. 7 bin 500 TL’nin altında kalan aylıklar emekliler için Hazine katkısıyla 7 bin 500 TL’ye tamamlanacak. Normal zam dönemlerinde (ocak ve temmuz) emekli aylıklarına 7 bin 500 TL üzerinden değil kendi kök aylıkları üzerinden zam yapılacak” dedi.
‘TÜM EMEKLİLERİ DİPTE EŞİTLEDİLER’
Prof. Dr. Çelik, bu durumu bir örnek üzerinden şöyle anlattı:
“Şu anda kök aylığı 5 bin TL olan bir emekli 500 TL Hazine desteği ile 5 bin 500 TL aylık alıyor. Bu emekli yeni durumda 2 bin 500 TL Hazine desteği ile 7 bin 500 TL alacak. Ancak temmuz ayında alacağı zam 5 bin TL üzerinden olacak. Örneğin yüzde 20 zam alırsa kök aylığı 6 bin TL olacak. Bu kez Hazine 1,500 TL’lik kısmı karşılayacak.”
Bu düzenlemenin adil ve eşitlikçi olmadığını vurgulayan Çelik, “Bu uygulama ile emekliler tıpkı asgari ücrette olduğu gibi dipte eşitleniyor. Bazı emekliler yüzde 36, bazı emekliler daha az fark alırken 7 bin 500 TL ve üzeri aylık alanlar hiç fark alamayacak. Onların aylıkları da dibe yaklaşacak. Bu uygulama dibe doğru bir yığılma anlamına geliyor. Sefalet aylığında eşitlik yaratıyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
YÜKSEK PRİM ÖDEYENE HAKSIZLIK
Bu düzenlemenin aynı zamanda, daha yüksek emekli aylığı alabilmek için yıllardır daha yüksek prim ödeyenler için de haksızlık yarattığına vurgu yapılıyor.
Sozcu.com.tr’ye bilgi veren bir sosyal güvenlik uzmanı, “Primini asgariden ödeyenle yüksek ödeyen 7 bin 500 TL emekli aylığında eşitlendi. 3 bin 200 TL asgari prim ödeyenle 7 bin TL prim ödeyeni eşitlemek yerine, oluşan dengesizliğin giderilmesi için daha yüksek aylık alanlar için de düzenleme yapılmalı” dedi.
Mevcut durumda, ülkedeki emeklilerin neredeyse yarısının 7 bin 500 TL emekli aylığı alacakları tahmininde bulunan uzman, bu şekilde devam ederse birkaç yıl içinde emeklilerin çok önemli bir kısmının en düşük emekli aylığında birleşeceğini tahmininde bulundu.
DUL VE YETİM AYLIKLARI 7 BİN 500 TL’NİN ALTINDA
Öte yandan, en düşük emekli aylığı 7 bin 500 TL’ye yükseltilse de dul ve yetimler için aynı durum söz konusu olmayacak.
Vefat eden bir emeklinin 10 bin TL aylığı varsa, bu aylık eşine yüzde 50, çocuklarına yüzde 25 verilecek şekilde pay ediliyor. Yani anneye 5 bin lira, çocuklara 2 bin 500 lira verilmiş oluyor.
Vefat eden emeklinin aylığı 5 bin 500 TL’den 7 bin 500 TL’ye yükseltilmiş olursa da eşi ve çocuklarına 7 bin 500 TL’den aynı oranlarda pay edilmiş olacak, yani dul ve yetimin eline net 7 bin 500 TL geçmemiş olacak.
EMEKLİ AYLIKLARI NEDEN DÜŞÜK VE NE YAPILMALI?
Prof. Dr. Çelik, asıl yapılması gerekenin emekli aylıklarının yasa ile asgari ücret düzeyine çekilmesi ve diğer emeklilere de bu oranda zam yapılması olduğuna dikkat çekti.
“Emekli aylıklarının düşme sebebi AKP‘nim 2008’de çıkardığı 5510 sayılı Kanundur” diyen Çelik, şöyle devam etti:
“Bu kanun ile aylık bağlama oranı ve güncelleme katsayısı düştüğü için emekli aylıkları düştü. Bu tamamlama uygulaması çöken emekli aylık sistemine yama yapmayı amaçlıyor yapılması gereken. Aylık bağlama oranlarını ve güncelleme katsayısını eski haline getirmektir.”
