EGE’NİN KRAL OTU: ŞEVKETİBOSTAN VEYA MÜBAREKDİKENİ
Klasik maydanoz, dereotu, tere, roka, pazı, karalahana, kuzukulağı, kişniş dışında deniz börülcesi, deniz fasulyesi, sirken otu, kaya koruğu ile tanıştım. Ama beni en etkileyen şevketibostan oldu. Kıyıkışlacık’ın kendi Cuma pazarı dışında Milas Salı, Selimiye Cumartesi ve Güllük Perşembe pazarlarında teyzelerde mutlak bu Ege otları satılır. Yaşlı bir teyzenin önerisi ve tarifiyle evimize ilk kez şevketibostan girdi. Hemen Google amcaya başvurdum. Aklıma hiç gelmezdi, Papatya familyasına ait yıllık bir bitki.
Latince adı ‘Centaurea Benedicta’ Batı’da adı Aziz Benedict olarak geçiyor, yani kutsal tarafı da var. İngilizler kutsal devedikeni, kutsanmış devedikeni olarak ta tanımlıyor. Bu yüzden ülkemizde bir diğer adı da mübarekdikeni. Yaklaşık 60 santim boyuna ulaşıyor ve çok arsız, asla gölgeyi sevmiyor ve susuzluğa dirençli. Adı Arapça şawka yani diken ve Farsça bustan, bostandan geliyor. Ama bölgelere göre adı değişebiliyor örneğin altın diken, sarıdiken, akkız, sarıcakız ya da şevketotu diye. Beyaz, hafif yeşile çalan, otsu, acımtırak, diri dokulu, dikenli, sarı çiçekli bitki koklayınca sanki anasonu andırıyor
Türkiye’ye Girit Adası’ndan geldiği biliniyor. Haşlaması meze sofrasının bir klasiği. Genelde üzerine sarımsaklı yoğurt çok yakışıyor. Ege’de zeytinyağı ve limonla haşlaması da revaçta. Ancak kuzu etiyle beraber pişirilmesi de çok lezzet katıyor. Son olarak Güllük pazarında bir teyze ‘şevketibostanı bir de enginarla pişirin çok seveceksiniz’ demişti. Haklıymış, olağanüstüydü.
Tabii ki şevketibostanın sağlık mucizeleri de var. İlaçlarda kullanılıyor. Öncelikle karaciğere enginarla birlikte çok faydalı ve koruyucu, anti kanserojen etkisi var, ishal tedavisinde kullanılıyor, sindirim sistemini destekliyor, iştah açıcı, hazımsızlığa iyi geliyor, safra kesesi rahatsızlıklarına birebir, soğuk algınlığı ve gribin üstesinden gelebiliyor, iltihap azaltıcı olarak tanımlanıyor, gaz sorununu giderebiliyor. Şevketibostan öyle mucizevi bir bitki. Kendisi ile tanıştığım için gerçekten mutluyum. O Ege otlarının ‘kralı’ bence.
