CHP depremin maliyetini hesapladı
CHP’nin deprem raporuna göre Kahramanmaraş merkezli depremlerin Türkiye’ye maliyeti 126,3 milyar doları bulacak.
CHP’nin “Kahramanmaraş Depremlerinin Türkiye Ekonomisine Olası Maliyeti, Yansımaları ve Atılması Gereken Adımlar” başlıklı raporuna göre, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta meydana gelen, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Malatya gibi pek çok iki etkileyen depremlerin maliyeti 126,3 milyar dolar oldu.
Rapora göre, depremler nedeniyle oluşan bina kayıp ve hasarı 44,2 milyar doları buldu. Buna kaybedilen ev eşyaları nedeniyle oluşan 6,6 milyar dolarlık zarar ile kaybedilen araç ve otomobiller nedeniyle oluşan 1,5 milyar dolarlık kayıplar da eklenince vatandaşın gördüğü doğrudan zarar 52 milyar doları aştı.
Raporda yer alan bilgilere göre deprem nedeniyle altyapı, tarım, sanayi ve hizmet sektörleri kaynaklı fiziki hasar 24,3 milyar dolara; üretim faaliyetlerinin azalması sonucu oluşacak katma değer kaybı 13,3 milyar dolara ulaştı. Yıkım, hafriyat, konteyner, iaşe ve idame harcamaları 18,9 milyar dolar; Türkiye’nin beşeri sermaye kaybı ise 17,6 milyar dolar olarak hesaplandı.
Tüm bu rakamlar hesaplandığında depremin Türkiye’ye toplam faturası 126,3 milyar dolara çıktı.
BÜYÜME YAVAŞLAYACAK, GELİRDEKİ ARTIŞ SINIRLANACAK
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak’ın koordinasyonunda hazırlanan raporda, depremin verdiği mevcut zararın yanında, önümüzdeki dönemde ekonomiye vereceği zarar da hesaplandı. Buna göre deprem, bölgedeki fabrika, üretim tesisi gibi yapıları ifade eden “sermaye stokunun” beşte birini (yüzde 18,7’sini) yerle bir etti. Bu kayıp, Türkiye’nin sahip olduğu toplam sermaye stokunun yüzde 2,6’sına tekabül ediyor.
Rapora göre, eprem nedeniyle 2023’te Türkiye’nin büyümesinin 1,4 puan etkileneceği belirtirken yılın ikinci yarısında artan inşa faaliyetleriyle büyümedeki kayıp ise 1 puan olacak.
Ayrıca depremin hane halklarının gelirlerinde uzun vadeli kayba neden olacağı belirtildi. Yapılan simülasyona göre, 2022 yılında doğan bir birey, 10 yaşına geldiğinde elde edebileceği gelirin yüzde 2,5’ini, 20 yaşına geldiğinde yüzde 5’ini, 50 yaşına geldiğinde yüzde 12’sini ve 80 yaşına geldiğinde yaklaşık yüzde 18,5’ini kaybedecek.
KILIÇDAROĞLU: ZİHNİYET DEĞİŞİMİNE İHTİYAÇ VAR
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu rapora yazdığı önsözde, “Türkiye’miz elbette büyük bir ülkedir. Yaşanan maddi kayıpları telafi edecek güçtedir. Ancak bu topraklarda benzer acıları bir daha yaşamamak için büyük bir zihniyet değişimine ihtiyaç vardır. Bu doğrultuda ülkemizde demokrasiye, bilime, kurallara, liyakate, ortak akla ve iş birliğine dayalı yeni bir dönemi başlatmak zorundayız” değerlendirmesinde bulundu.
Raporda, Türkiye’de mevcut mevzuatın esasen pek çok açından yeterli olduğu, asıl sorunun mevzuatın uygulanmamasından kaynaklandığı belirtildi. Art arda çıkarılan imar aflarıyla, mevzuatın arkasından dolaşılmasının yaşanan kayıpların önemli bir nedeni olduğu belirtilerek, “Bu sebeple depremde ev ve işyerlerini kaybeden vatandaşlarımızın, maddi zararlarını tazmin görevi, bu sürece göz yuman devlete düşmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
ÖNERİLER
CHP’nin raporunda deprem bölgesindeki vatandaşları rahatlatmak için derhal yapılması gerekenler 13 maddelik bir öneri seti olarak sunuldu. Depremzedelerin banka borçlarının silinmesi, yapılacak konutların hak sahiplerine bedava verilmesi, iş dünyasına, esnafa ve çiftçilere özel destekler gibi pek çok madde yer aldı.
Bunun yanında bölgede orta ve uzun vadede yapılması gerekenler de 16 madde halinde listelendi.. Şehirlerin yeniden ayağa kaldırılmasında deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızdan yararlanılması, iş başında eğitim modelleriyle depremzedelerin seferber edilmesi, vatandaşlar ve iş yerleri barınma çözümleri, inşaat girdilerini üreten sanayilerin bölgeye yatırım yapması için alınacak önlemler bu bölümde yer aldı.
