ABD’de başkanlık seçim sistemi nasıl gerçekleşiyor?
BAŞKANLIK SEÇİM SİSTEMİ NASIL GERÇEKLEŞİYOR?
Dünya kamuoyunun gözünü çevirdiği ABD seçimleri geldi çattı. Bu sürece kadar başkan adayları konuştu, vaatler açıklandı, münazaralar gerçekleşti. Peki en çok oyu alanın “yenilebildiği” seçim sistemi nasıl işliyor?
HALK DOĞRUDAN ADAYA DEĞİL, DELEGELERE OY VERİYOR
ABD’de başkanlık seçimleri her 4 yılda bir Kasım ayının ilk pazartesi gününü takip eden salı günü yapılıyor. Halk doğrudan başkan adayına değil, seçiciler kurulu delegelerine oy veriyor. Başkan ve başkan yardımcısı seçiciler kurul tarafından seçiliyor. Bu sistem, halkın iradesi ve kongrenin iradesi arasında bir uzlaşma olarak görülüyor.
Seçici kurulda toplam 538 delege var. Siyasi partiler her eyalette kendi delegelerini seçiyor. Her eyaletin delege sayısı kongredeki üye sayısı ve nüfusuyla orantılı.
Örneğin Kaliforniya 55 delegeyle en etkili eyalet. Teksas 38, New York ise 29 delegeye sahip. Başkent Washington ve Alaska gibi seyrek nüfuslu eyaletlerin sadece 3 delegesi var.
Halkın attığı oylar önce eyalet çapında sayılıyor. 48 eyalette ve başkent Washington’da çoğunluğu kazanan, o eyaletteki tüm delegeleri alıyor. Maine ve Nebraska ise bu konuda istisna, oy oranına göre delege veriyor.
EN FAZLA OY ALAN DEĞİL, 270 DELEGEYİ ALAN KAZANIYOR
Başkan olmak için en az 270 delegeyi, yani tüm delegelerin yarısından fazlasını kazanmak gerekiyor. Halktan en fazla oyu alıp, seçici kurulu alamayan yarışı kaybediyor. Bu, 2016’da, 2000’de ve 1800’lerde yaşandı. 2016 seçimlerinde Demokrat aday Hillary Clinton, Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına rağmen kaybetti. 2000 seçimlerinde de Al Gore, yarım milyon oy ile George W. Bush’un önündeydi.
Bu seçimlerde, Demokratlardan Kamala Harris ve Cumhuriyetçilerden Donald Trump karşı karşıya. 270 delegeyi yakalayabilen, Beyaz Saray koltuğuna oturacak.
