Yeni başlayanlar için Amerikan seçim kılavuzu | Video Haber

SEÇİMLER NEDEN SALI GÜNÜ YAPILIYOR?

ABD’de başkanlık seçimleri 1845’ten bu yana 4 yılda bir kasım ayının ilk pazartesisinden sonraki salı günü yapılıyor. O yıllarda oy merkezleri kasabalarda bulunuyor ve kırsal kesimde yaşayanlar buralara en az bir gün yolculuk sonrasında ulaşabiliyordu. Pazar kilise günü olduğu için yola çıkılmıyor, çarşamba da pazara gidiliyordu. Bu yüzden Amerikalılar pazartesi yola çıkıyor, salı gününü oyunu kullandıktan sonra çarşamba günü pazara yetişiyordu.

SEÇİMLER NEDEN KASIM AYINDA YAPILIYOR?

Kasım ayı da bilinçli bir tercih olarak seçildi. Kasım ayı, çiftçiler ve tarımla uğraşanların ürünlerini toplama işini bitirdiği ve havanın henüz ulaşımı engellemediği dönem. Seçim salı günü. Ama artık oy kullananların tamamı salı günü sandığa gitmiyor. Bazı eyaletlerde mail yolu ile oy kullanımı, resmi seçim gününden önce başlıyor.

BAŞKANLIĞA HERKES ADAY OLABİLİR Mİ?

‘ABD’de başkanlığa herkes aday olabilir mi?’ sorusu ise merak edilen bir diğer konu. Amerika doğumluysanız, 35 yaşındaydınız ve en az 14 yıldır ABD’de oturuyorsanız Beyaz Saray koltuğuna adaylığınızı koyabiliyorsunuz.

PARTİLERİN RENGİ NEDEN KIRMIZI VE MAVİ?

Seçimin iki adayı Demokratlar mavi, Cumhuriyetçiler ise kırmızı renkte. Amerikan bayrağında yer alan üç renkten ikisi kullanılıyor. Her iki renk de grafiklerde hemen göze çarpıyor. 

Partilerin amblemlerinde de bu renkler var. Cumhuriyetçi Parti fil, Demokrat Parti eşekle sembolize ediliyor. 

PARTİLERİN FİL VE EŞEK SEMBOLLERİ NEREDEN GELİYOR?

Amerikan karikatür dünyasının öncüsü olarak bilinen ve Noel Baba simgesinin de çizeri olan Alman kökenli Thomas Nast, 1874 yılında Harper’s Weekly dergisine çizdiği bir karikatürde Cumhuriyetçi oyları bir file benzetmişti. 

Kendisi de Cumhuriyetçi olan Nast, iriliği, zekası, gücü ve onuru nedeniyle bu sembolü seçmişti. Fil, o seçim döneminden itibaren Cumhuriyetçilerin sembolü haline geldi. Demokratların eşek simgesi ise rakipleri tarafından dönemin başkanı Andrew Jackson’s’ı küçümsemek amacıyla kullanılmıştı.

Burada da yine Thomas Nast’ın “canlı eşek ölü aslanı tekmeliyor” karikatüründen ilham alınmıştı. Ancak Jackson, bu rüzgarı tersine çevirdi. Ve eşeği kendi başkanlık kampanyalarında kullanarak partinin sembolü haline getirdi. Bunu yaparken de eşeklerin inatçı ve çalışkanlığına vurgu yapıldı.

TEMSİLCİLER MECLİSİ İÇİN DE OY VERİLİYOR

Amerikalılar, başkanlık seçimlerinde yalnızca başkanını seçmek için oy kullanmıyor. Temsilciler Meclisi’nde 435 koltuk, senatonun da üçte biri için oy veriliyor.

SONUÇLARI NE ZAMAN ÖĞRENECEĞİZ?

Peki sonuçları ne zaman öğreneceğiz? Bir adayın açık ara zaferinde sonuçlar yerel saatle 20.00’de, Türkiye saatiyle sabah 04.00’te belli oluyor. Ancak bu seçimler son anketlere göre başa baş gidiyor. Bu yüzden sonuçların açıklanması, Amerika saatiyle gece yarısını Türkiye saatiyle sabah 08.00’i bulabilir, hatta geçebilir.

ADAYLAR SONUÇLARA EYALET EYALET İTİRAZ EDEBİLİR

Adaylar seçim sonuçlarına itiraz edebilir mi? Evet. Ama bu çok da kolay bir süreç değil. Sonuçlara eyalet eyalet itiraz etmek gerekiyor. Ve her eyaletin de kendine göre kanunları olması süreci daha da zorlaştırıyor.