Sinir Sistemimizin Kimyasal Mesajcısı: Asetilkolin
Sinir Sistemimizin Kimyasal Mesajcısı: Asetilkolin
Asetilkolin, birçoğu bu nörotransmiterin işlevini etkileyen hastalıklardan veya ilaçlardan etkilenebilen impulsları iletmeye ve buna ek olarak da bir dizi önemli işlevi yerine getirir. Asetilkolin adı yapısından kaynaklanmaktadır. Asetik asit ve de kolinden meydana gelen trimetilamonyum isimli kimyasal bir bileşik olmaktadır.
Asetilkolin İşlevi Nedir?
Asetilkolinin vücutta çok sayıda işlevi vardır. Kasları kasılmaya teşvik ettiği tüm motor nöronlarda bulunur. Mide ve kalp hareketlerinden göz açıp kapayıncaya kadar vücudun tüm hareketleri bu önemli nörotransmiterin etkisine dahil olur. Ayrıca beyindeki birçok sinir hücresinde (nöronlarda) bulunur ve zihinsel süreçlerde, hafıza ve biliş gibi insan davranışlarında önemli rol oynar.
Asetilkolin ayrıca uyanıklık, uyarılma, nöroplastisite ve REM uykusunda da yer alır. Bazı vücut hücrelerinin sözde kolinerjik sinapsları vardır. Bu sinapslar, bir elektrik sinyalini asetilkolin’e dönüştürür ve daha sonra sinapsın diğer tarafındaki asetilkolin reseptörleri ile etkileşime girerek başka bir elektrik sinyalini tetikler.
Asetilkolin’in Vücut Sinir Sistemindeki Rolü
Periferik sinir sisteminde asetilkolin, somatik sinir sisteminin önemli bir bileşenidir. Bu sistem içinde uyarıcı bir rol oynar ve asetilkolin konsantrasyonu uygun olduğunda kasların istemli aktivasyonuna yol açar.
Otonom sistemde asetilkolin, sempatik ve parasempatik sinir sistemindeki nöronlar üzerinde hareket ederek çeşitli fonksiyonları kontrol eder. Ayrıca düz kas kasılması ve kan damarı genişlemesinde rol oynar ve salgılanmanın artmasına ve kalp atışının hız olarak yavaşlamasına sebep olabilir.
Asetilkolin kas hareketinde önemli bir rol oynadığından, bu nörotransmitter üzerinde etki yapan ilaçlar değişme gösteren seviyelerde hareket bozukluklarına ve hatta felce neden olabilir.
Kolin- Asetilkolin Özellikleri
Asetilkolin, kolinerjik nöronların sinir uçlarında üretilir. Kolin asetiltransferaz enzimi tarafından yapılır. Kolin, asetilkolin için bir besin öncüsüdür. Vücut, asetilkolin üretmek için kolin kullanır. İnsanlar yeterince kolin tüketmediğinde, bunun bir dizi olumsuz sağlık etkisi olabilir. Kolin eksikliği, karaciğerin yağ işleme yeteneğini bozarak karaciğer kanseri ve diyabet riskini artırabilir.
Kritik gelişim aşamalarında çok az kolin tüketen çocuklar, zihinsel işlev ve bilişsel performansta bozulma yaşayabilir Vücut kendi başına yeterli miktarda kolin üretemediğinden yiyeceklerden alınması gerekir. Kolin içeren diyet takviyeleri mevcuttur. Diyetteki kolin kaynakları şunları içerir:
Et, balık, süt ürünleri ve yumurta Tam tahıllar, baklagiller, kabuklu yemişler ve tohumlar, brokoli, lahana, elma ve mandalina
Asetilkolin’in Önemi
Asetilkolinin vücuttaki işlevi, hastalık ve toksinler de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle bozulabilir. Bu önemli nörotransmiterdeki bir dengesizlik, birçoğu hafızayı ve kas kontrolünü etkileyen bir dizi sağlık sonucuna yol açabilir.
Bu hastalıkların bazıları asetilkolin eksikliğinden veya asetilkolin reseptörlerinin hasar görmesinden kaynaklanır. Ancak aşırı asetilkolin de zararlı etkilere sahip olabilir. Sinapslarda ve nöromüsküler kavşaklarda asetilkolin arttığında, nikotinik ve muskarinik toksisite denilen bir şeye yol açabilir. Semptomlar aşırı salivasyon, kramplar, ishal, bulanık görme, felç ve kas seğirmesini içerir.
