Cumhurbaşkanı adaylarına ve liderler yargı reformu çağrısı
Daha İyi Yargı Derneği, cumhurbaşkanı adaylarını ve tüm siyasi parti liderlerini kamuoyuna kapsamlı bir yargı reformu yapma sözü vermeye ve seçimlerden sonra ilk iş olarak bu reformu gerçekleştirme çağrısında bulundu.
Daha İyi Yargı Derneği tarafından yapılan yazılı açıklamada Türkiye’de yargının bağımsız olmadığına dikkat çekilerek, “Bağımsız olmayan yargı tarafsız da olamaz. Yargı bağımsız değilse demokrasi ve halkın refahı geriler.” denildi.
Açıklamada, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) meslekten çıkarma hariç tüm kararlarının yargı denetimi dışında olduğu belirtilerek, “Hâkim ve savcıların suçları HSK, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin suçları da kendi kurumları ve meslektaşları izin verdiği takdirde soruşturulabilir. Soruşturma izni verilmemesine dair kararları nihai ve kesindir, bu kararlara hiçbir yasal başvuru ve denetim imkânı bulunmamaktadır.” ifadeleri kullanıldı.
“YARGININ ELİ KOLU BAĞLI”
Suç işleyen kamu görevlilerine karşı yargının eli kolu bağlı olduğu belirtilen açıklamada, suçlu olanların soruşturulması için idari amirlerinin önceden izin vermesine bağlı olduğu ifade edildi.
“ANAYASAYI DEĞİŞTİRMEK KADAR ZOR”
Cumhurbaşkanı ile bakanların işlediği suçları yargının soruşturmasının, anayasayı değiştirmek kadar zor olduğu belirtilerek, “Soruşturma teklifi için 301, soruşturma kararı almak için 360 milletvekilinin oyu şarttır. Suç işleyen üst düzey kamu görevlileri, cumhurbaşkanı veya ilgili bakan izin vermediği takdirde soruşturulamazlar. Diğer memurların suçlarını soruşturmak için idari amirlerinin yargıya izin vermesi şarttır.” denildi.
Açıklamada atılacak çözüm adımları ise şu şekilde açıklandı:
– Yargı hizmetlerini düzenleyen ve yargı sisteminin idaresinden sorumlu Adalet Yüksek Kurumu (Kurum) kurulmalı, yargı hizmetine ilişkin HSK ve Adalet Bakanlığı‘na verilen yetkiler Kurum’a aktarılmalıdır. Toplumun tüm kesimleri ve meslek mensupları Kurum’da temsil edilmeli, üye kompozisyonu hiçbir kişi veya grubun nüfuz kuramayacağı yapıda olmalıdır. Bütün meslek mensupları idari yönden sadece Kurum’a bağlı olmalıdır. Kurum, yargı hizmet kurumları ile hizmetin muhataplarından oluşan, yargı hizmetlerinin ihtiyaca uygunluğunu istişare ederek tavsiyeler oluşturan bir Daimî Hukuk Şûrası ile desteklenmelidir.
– Yargının idaresiyle ilgili her türlü karar yargısal denetime açılmalı, bu konuda uzman, seri yargılama yapan Adalet Yüksek Mahkemesi kurulmalı, isteyen herkes bu mahkemede dava açabilmelidir.
– Anayasa Mahkemesi’nin kapasitesi artırılmalı, mahkemedeki siyasileşme giderilmelidir. İsteyen herkes, Anayasaya aykırı her türlü kanunların, olağanüstü hal (OHAL) dahil kararnamelerin, kararların ve işlemlerin iptalini talep edebilmeli, aynı konudaki tüm talepler tek dava halinde görülmelidir.
GEREKÇELİ VE AÇIK OY ESASI
– Hâkimler ve savcılar da yönetimleri tamamen kendi mensuplarından oluşan tam bağımsız meslek kuruluşlarına sahip olmalıdır.
– Adalet Yüksek Kurumu, Adalet Yüksek Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine adaylıklar ve atamalarda tam şeffaflık sağlanmalı, sürece kamuoyu mutlaka dahil edilmelidir. Aday gösterme gerekçeli ve açık oy esasına tabi olmalı, aday adaylığından seçme ve atamaya kadar sürecin tamamı yargı denetimine tabi tutulmalıdır.
– Hukuk meslekleri için birbirine denkliğini sağlayacak yeknesak bir kariyer planı oluşturulmalı, mesleğe giriş yeterlik ve şartları çağdaş ülkeler seviyesine çıkarılmalıdır. Meslek mensuplarının uygulamada ve teoride denkleşmesi ve derinleşmesi sağlanmalı, terfiler mesleki ve akademik yetkinliklere ve kaliteli hizmet üretme performansına tabi olmalıdır. Meslek mensupları arasında açık ve adil bir yarış sistemi oluşturulmalı, hâkim, savcı ve noter seçme ve atamaları eşitler arasında açık yarışma yoluyla yapılmalıdır. Bağımsızlık ve tarafsızlıkları, kürsü teminatları ve etkin hesapverirlik ile güçlendirilmelidir. Hukuk eğitiminin niteliği yükseltilmeli, niceliği ülke ihtiyacına ve hedeflerine göre, nitelikten ödün vermeksizin belirlenmelidir.
MAHKEME SAYISI 2 BİNE İNDİRİLMELİ
– Mahkemeler 26 resmî kalkınma bölgesinde, heyet mahkemelerini merkezlerde yoğunlaştıracak, diğerlerini halkın ayağında hizmet verecek şekilde düzenlenmeli, 7 bin civarındaki mahkeme sayısı 2 bin civarına indirilmelidir.
– Millî Uyuşmazlık Veri Tabanı oluşturularak iş yükü ve gerekleri önceden kestirilmeli, yargının kaynakları ileriye dönük planlanmalı, mahkemelerin ve meslek mensuplarının ihtisaslaşması sağlanmalıdır. Kalkınma amaç ve öncelikleri doğrultusunda ihtisas mahkemeleri kurulmalıdır. Dava öncesi dürüst ifşa ve ibraz kurumu getirilerek, tarafların sorumlu iletişimi, olayları ve delilleri dürüstçe açıklamaları sağlanmalı, dava öncesinde sulh ve uzlaşma teşvik edilmelidir.
– Dava öncesi dürüst ifşa ve ibraz ve uzlaşılamayan davaların dosya hazırlama sürecine adli hazırlık mahkemeleri nezaret etmeli, uyuşmazlık konusunu etkin tedbirlerle muhafaza ederken dosyaların iyi hazırlanmasına yardımcı olmalı, suistimalleri önlemelidir. Ortalama dört-beş sene süren davalar, hızlı ve kaliteli yargılama ile en geç üç-dört ayda sonlandırılmalıdır. Etik yapay zekâ ile UYAP’taki bilgi ve tecrübe birikiminden “Yargı Süreç ve Karar Destek Sistemi” oluşturulmalıdır.
– Bütün soruşturma izin ve şartları kaldırılmalıdır. Cumhurbaşkanı, bakanlar ve milletvekilleri ile kritik mevkilerdeki üst düzey yargı ve kamu görevlilerinin suçlarında, münhasıran Adalet Yüksek Mahkemesi yetkili olmalıdır.
